Gloria Wekker, professor emeritus, raakt aan een pijnlijk punt in haar lezing ‘Towards a Decolonial University’ op de UvA. Nog altijd is de universiteit in Nederland een wit bolwerk, waar in het curriculum weinig gebruik wordt gemaakt van de inzichten, ervaringen en talenten van niet-westerse studenten en docenten. Het pijnlijke volgens Gloria Wekker, is dat men zich hier over het algemeen niet van bewust is. De meeste Nederlanders gaan er prat op dat zij niet racistisch zijn, kleurenblind, tolerant, vrij van al te erge vooroordelen en in elk geval een voorbeeld voor andere landen.
Wij zijn ons ook niet bewust welke voorrechten het inhoudt om ‘wit’ (dat wil in Nederland zeggen ‘autochtoon’) te zijn. Gloria Wekker verwijst naar de lijst van Peggy McIntosh: Wit zijn betekent dat je nooit bang hoeft te zijn dat je met argusogen wordt bekeken als je een winkel binnenstapt; dat je de TV aan kunt zetten en kinderboeken open kunt slaan en er op kunt rekenen daar altijd gezichten aan te treffen van mensen die er uit zien zoals jij; dat je op school en op examens voorbeelden treft die voor jouw leven herkenbaar en relevant zijn… kortom; je wordt voortdurend bevestigd in jouw bestaan. Maar dit ervaar je als gewoon… je ziet het vaak niet eens.
Kenmerkend voor de universiteit is dat witheid geen object van studie is. Afstudeeronderzoeken gaan over Marokkanen op de arbeidsmarkt, problemen van de migratie naar Nederland (en niet de emigratie van Nederlanders), of gender (lees de problemen die ‘vrouwen’ ondervinden).. , maar de dominante groep is geen studieobject; die is vanzelfsprekend.
Daar komt bij dat het dominante witte zelfbewustzijn nog steeds wordt getekend door een ideologie die ‘onze’ cultuur als het eindpunt ziet van de ontwikkeling van de beschaving… of in elk geval als verder ontwikkeld dan zwarte (allochtone) culturen.
‘White Innocence’ heet het boek dat binnenkort van haar hand verschijnt.
Welke emoties maakt zo’n lezing bij jou los? Hoe bewust ben jij (of je nou zelf ‘wit’ of ‘zwart’ of ‘kleurrijk’ bent) van de voorrechten van Witheid? Zijn er ook voorrechten die lidmaatschap van een minderheid met zich meebrengt? Het doet mij weer denken aan ‘Het grote Racisme experiment’ (zie mijn blog uit november 2013). Laten we met ons allen steeds bewuster worden.